سکته مغزی یکی از رایج‌ترین عارضه‌های ناگواری است که عوارض مختلف آن بر روند سلامتی و کیفیت زندگی فردی که دچار آن می‌شود، تاثیر زیادی دارد. از آنجایی که این عارضه علائم ناگهانی و نامشهودی دارد به آن قاتل خاموش می‌گویند که در یک لحظه فرد را با خطر مرگ و یا مشکلات سلامتی مواجه می‌کند. بسیاری از افراد به‌دنبال این سوال هستند که سکته مغزی چیست و آیا می‌توان با شناخت علائم آن، از بروز این مشکل پیشگیری کرد. نشانه‌های سکته مغزی شباهت زیادی به سایر بیماری‌ها دارد که ممکن است حتی با شناخت این علائم، بازهم در تشخیص آن دچار تردید شوید. باید بدانید که سکته مغزی ازجمله عوارضی است که به‌صورت انحصاری فقط ناحیه مغز را درگیر می‌کند و به همین دلیل قسمت‌های مختلف بدن به اختلالات و عوارض شدیدی دچار می‌شود. در صورتی که در زمان طلایی که شامل لحظات ابتدایی بروز سکته مغزی است به بیمارستان مراجعه کرده و اقدامات درمانی لازم را دریافت کنید، می‌توانید با حداقل مشکل این شرایط ناگوار را پشت سر بگذارید. برای رسیدن به پاسخ این سوال که سکته مغزی چیست و چه عوارضی دارد، با ادامه این مطلب همراه باشید.
علائم و نشانه های سکته مغزی چیست؟
پیش از هر اقدامی باید با علائم سکته مغزی آشنا باشید، زیرا این کار در پیشگیری از بسیاری اتفاقات که ممکن است روند زندگی شما را به‌طور کامل تغییر دهد، تاثیر دارد. زمانی که خون‌رسانی به قسمت‌هایی از مغز، کم یا قطع شود، مواد مغذی و اکسیژن کافی به سلول‌ها و بافت‌های مغزی نمی‌رسد و اگر این روند چند دقیقه ادامه پیدا کند، باعث مردن سلول‌های مغزی می‌شود. در این چند دقیقه شما علائمی را تجربه می‌کنید که به‌عنوان زنگ خطری برای سکته مغزی محسوب می‌شوند. اما سکته مغزی چیست و علائم آن کدام است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال، موارد زیر را به خاطر بسپارید:
- اختلال در صحبت کردن و همچنین فهم و درک صحبت‌های دیگران از اصلی‌ترین علائم بروز سکته مغزی است. اگر احساس گیجی و بیان نادرست کلمات را دارید و درعین حال درک صحبت‌های دیگران برای شما دشوار است، این شرایط را جدی بگیرید.
- ضعف، بی‌حسی یا فلج ناگهانی قسمت‌هایی از بدن مانند صورت، پا یا بازو که در بیشتر موارد فقط یک سمت از بدن را درگیر می‌کند، از دیگر نشانه‌های سکته مغزی محسوب می‌شود که تشخیص آن نیز آسان است. برای اطمینان از این موضوع می‌توانید هر دو دست خود را به سمت بالای سر خود ببرید و اگر شاهد افتادن و ناتوانی یکی از دست‌های خود بودید، حتما به بیمارستان بروید.
- در صورتی که در یک یا هر دو چشم خود احساس تاری دید، دوبینی و تیره دیدن داشتید، این نیز از علائم اصلی سکته مغزی است.
- سردردهای شدید و ناگهانی که با سرگیجه، استفراغ و یا کاهش سطح هوشیاری همراه باشد، از سکته مغزی خبر می‌دهد.
- اگر به‌طور ناگهانی در راه رفتن دچار مشکلاتی مانند عدم تعادل یا لنگ زدن شدید، حتما برای بررسی وضعیت سلامت خود به مرکز فوریت‌های پزشکی بروید.
عوارض سکته مغزی
شناخت علائم و نشانه‌های سکته مغزی به شما در تشخیص زودهنگام این عارضه ناگوار و مشکل‌ساز کمک می‌کند. اما اگر دیر متوجه موقعیتی که در آن هستید، شوید و یا در اهمیت دادن به علائمی که تجربه می‌کنید سهل‌انگاری داشته باشید، ممکن است با بروز سکته مغزی دچار عوارضی شوید که تمام زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مطمئنا این موضوع ذهن شما را درگیر کرده است که سکته مغزی چیست و چه عوارضی دارد. به‌طور کلی عوارض سکته مغزی با توجه به مدت زمانی که خون‌رسانی به مغز قطع می‌شود، متفاوت خواهد بود که رایج‌ترین آن شامل موارد زیر است:
- کاهش تحرک و قدرت ماهیچه‌ها و یا فلج کامل آن‌ها از عوارضی است که ممکن است بعد از سکته مغزی تجربه کنید. البته افراد مختلف شرایط متفاوتی مانند فلج کامل یک سمت بدن، فلج گروهی از عضلات مانند عضلات یک بازو و یا عضلات یک سمت از ناحیه صورت، دارند.
- سکته مغزی در برخی موارد بر روی قدرت عضلات دهان و گلو و ایجاد ضعف در کنترل آن‌ها، تاثیر می‌گذارد. در این شرایط صحبت کردن، بلعیدن غذا و نوشیدن مایعات مشکل خواهد شد. برای رفع این مشکل باید برای حضور در جلسات بلع درمانی سکته مغزی اقدام کنید تا به تدریج توانایی خود را به دست بیاورید.
- اکثر افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند، به‌صورت هر چند خفیف، تجربه و احساس از دست دادن حافظه را دارند. اما در موارد شدیدتر فرد با مشکلاتی چون اختلال در تفکر، حافظه، قدرت استدلال، درک مفاهیم و قضاوت درگیر می‌شود.
- در برخی موارد فردی که دچار عارضه سکته مغزی شده است، در کنترل احساسات خود با مشکل مواجه می‌شود و در اکثر موارد این افراد دچار افسردگی می‌شوند.
- در قسمت‌هایی از بدن که سکته مغزی روی آن‌ها تاثیر گذاشته است، درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن و در کل احساس ناخوشایند رخ می‌دهد.
- متاسفانه کسانی که دچار سکته مغزی می‌شوند در انجام کارهای روزانه خود مانند نظافت و… به کمک نیاز دارند. همین امر باعث تغییر رفتار و در بیشتر موارد گوشه‌گیری آن‌ها می‌شود.
افرادی که دچار عوارض سکته مغزی هستند و از مشکلاتی مانند اختلال در گفتار و برقراری ارتباط با دیگران رنج می‌برند، می‌توانند برای بهبود توانایی‌های خود از جلسات گفتار درمانی سکته مغزی که تحت نظر دکتر پورصمدی برگزار می‌شود، استفاده کنند. برنامه‌های درمانی متنوعی با توجه به نیازها و شرایط کسانی که مبتلا به عارضه سکته مغزی هستند تحت نظر دکتر پورصمدی برگزار می‌شود که کیفیت زندگی و سلامت را به شما هدیه می‌دهد، مانند:
- گفتار درمانی در منزل
- گفتار درمانی سکته مغزی
- گفتار درمانی بزرگسالان
- بلع درمانی سکته مغزی
- و…
عواملی که احتمال سکته مغزی را افزایش می دهند
درست است که آگاهی از پاسخ این سوال که سکته مغزی چیست و علائم آن چگونه است، در تشخیص به‌موقع این عارضه به شما کمک می‌کند، اما دانستن این موضوع که چه چیزهایی باعث افزایش احتمال سکته مغزی می‌شود نیز دارای اهمیت بسیار بالایی است. در صورتی که یک یا چند تا از موارد زیر را تجربه می‌کنید، باید بدانید که در معرض خطر سکته مغزی هستید:
- سبک زندگی نادرست و پراسترس
- اضافه وزن و یا چاقی مفرط
- عدم تحرک و دوری از انجام فعالیت‌های بدنی
- نوشیدن مداوم و زیاد مشروبات الکلی
- مصرف برخی مواد مخدر مانند متامفتامین و کوکائین
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- کلسترول بالا
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری قلبی عروقی
- داشتن سابقه خانوادگی و یا فردی سکته مغزی، حمله ایسکمیک گذرا و یا حمله قلبی
- عفونت‌های کووید۱۹
در کنار موارد ذکر شده برخی عوامل دیگر وجود دارد که رسیک ابتلا به عارضه سکته مغزی را افزایش می‌دهد، از جمله:
- کسانی که سن بالای ۵۵ سال دارند نسبت به افراد جوان‌تر، بیشتر در معرض سکته مغزی هستند.
- مردان نسبت به زنان در معرض رسیک بالاتری برای سکته مغزی هستند. این در حالی است که زنانی که به سکته مغزی دچار می‌شود احتمال مرگ بیشتری را نسبت به مردان تجربه می‌کنند.
- استفاده از قرص‌های هورمونی مختلف مانند قرص‌های هورمون درمانی، استروژن‌ها و همچنین داروهای ضدبارداری، احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
راه های پیشگیری از سکته مغزی چیست؟
در صورتی که در سبک زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کنید و همچنین آگاهی خود را درباره این عارضه ناگهانی و ناگوار بالا ببرید، می‌توانید به بهترین شکل از بروز سکته مغزی و یا عود کردن آن، جلوگیری کنید. این راهکارها به شما در داشتن زندگی سالم و بدون عوارض سکته مغزی کمک می‌کند:
- داشتن فعالیت بدنی و تحرک منظم
- حفظ وزن و تناسب اندام
- پیگیری رژیم و سبک غذایی سالم
- عدم مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
- دوری از مصرف داروهای مخدر غیرمجاز مانند کوکائین و متامفتامین
- مصرف به‌موقع و منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک برای فشارخون بالا و قند خون بالا
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
آگاهی از پاسخ این سوال که علائم سکته مغزی چیست، به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب به مرکز فوریت‌های پزشکی بروید و برای بررسی نشانه‌هایی که درگیر آن شده‌اید، توسط پزشک ارزیابی شوید. در صورت مشاهده علائم نشان دهنده سکته مغزی در خودتان یا اطرافیانتان این اقدامات را انجام دهید:
- لبخند بزنید و در صورت مشاهده افتادگی در گوشه دهان خود به پزشک مراجعه کنید.
- هر دو بازوی خود را بلند کنید، اگر توانایی بلند کردن یک بازو را ندارید و یا یکی از بازوها بلافاصله بعد از بلند شدن، می‌افتد، به مرکز فوریت‌های پزشکی بروید.
- اگر در بیان کلمات و عبارت ساده و تکرار آن‌ها مشکل دارید، این موضوع را جدی بگیرید و سریعا نزد پزشک بروید.
سوالات متداول
نشانه‌های مهم و هشداردهنده سکته مغزی چیست؟
احساس ضعف، ناتوانی و بی‌حسی در پاها و بازوها، مشکلات مربوط به تکلم و یا درک صحبت دیگران، نداشتن تعادل، سردرد و سرگیجه از علائم اصلی سکته مغزی محسوب می‌شود.
آیا سکته مغزی یک عارضه جدی است؟
بله. این عارضه ناگوار، زندگی و وضعیت پزشکی فرد را دچار تهدید و خطر می‌کند و ممکن است کل شرایط زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد.
عامل اصلی سکته مغزی چیست؟
پارگی رگ‌های خونی و یا انسداد جریان خون که مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به سلول‌های مغز می‌شود، دلیل اصلی سکته مغزی است.
